หน้า เปลือกตา ริมฝีปาก ลิ้น ฝ่ามือ และเล็บ ซีดขาวพร้อมกันทุกส่วน อาจมีอาการเบื่ออาหาร อ่อนเพลีย หน้ามืด วิงเวียน
สาเหตุที่พบบ่อย : โลหิตจางจากภาวะขาดธาตุเหล็ก ธาลัสซีเมีย โรคพยาธิปากขอ วัณโรค ภาวะไตวายเรื้อรัง ริดสีดวงทวาร
บวม หายใจหอบ และนอนราบไม่ได้?
วิธีสังเกตอาการ ตรวจดูอาการนอนราบไม่ได้: ให้ผู้ป่วยนอนหมอนใบเดียวดูว่ามีอาการหอบเหนื่อย หายใจลำบากหรือไม่ ถ้ามีลองให้ลุกนั่ง หรือพิงหมอนหลาย ๆ ใบว่าอาการดีขึ้นหรือไม่
มีไข้ ?
มีอาการอย่างใดอย่างหนึ่งดังต่อไปนี้
เด็กเล็ก มีอาการเลือดออกง่าย-หยุดยาก? หรือ มีก้อนบวม ออกร้อนและปวดที่บริเวณข้อ/ส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย?
เด็กโต/ผู้ใหญ่ มีอาการดังกล่าวข้างต้น และ มีประวัติเลือดออกง่าย-หยุดยากมาตั้งแต่เล็ก?
เท้าบวม หรือคลื่นไส้อาเจียน? ร่วมกับ ตรวจพบความดันโลหิตสูง หรือมีประวัติเป็นโรคไต/ความดันโลหิตสูง/เบาหวาน/ไขมันในเลือดสูงมานาน?
มีจุดแดงรูปแมงมุมที่หน้าอก/ต้นแขน ฝ่ามือแดง? ร่วมกับ มีอาการอ่อนล้า/ท้องบวม/ดีซ่าน (ตาเหลือง)/มีประวัติดื่มแอลกอฮอล์จัด?
วิธีสังเกตอาการจุดแดงรูปแมงมุม: พบจุดแดงของหลอดเลือดที่พองตัว ขนาด 2-5 มม.ตรงกลางสีแดงเข้ม และมีหลอดเลือดฝอยแตกออกโดยรอบคล้ายขาแมงมุม เวลาดึงรั้งผิวหนังให้ตึงจะจางหาย
มีจุดแดงหรือจ้ำเขียวตามผิวหนัง?
วิธีสังเกตอาการจุดแดงจ้ำเขียว: หากใช้นิ้วมือดึงรั้งผิวหนังในบริเวณที่มีผื่นหรือจุดให้ตึง ถ้าเป็นจุดแดงจ้ำเขียวจะไม่จางหาย แต่ถ้าจางหาย มักเป็นรอยผื่นของหัด หัดเยอรมัน ส่าไข้ จุดแดงรูปแมงมุม รอยยุงกัด หรือจุดของหลอดเลือดฝอยที่พองตัว
ซีดเหลืองมาตั้งแต่เล็ก? ร่วมกับ การเติบโตพัฒนาการช้า หน้าตาแปลก ท้องบวม หรือม้ามโต (คลำได้ก้อนที่ใต้ชายโครงซ้าย)?
ปวดท้อง?
พบในหญิงตั้งครรภ์ หญิงที่มีประจำเดือนออกมาก เด็กเล็ก วัยรุ่น ผู้สูงอายุ คนยากจน คนที่เบื่ออาหารหรืองดกินเนื้อสัตว์มานาน? หรือ ตรวจพบเล็บอ่อนและแบน หรือเล็บเงยเป็นรูปช้อน?
ควรไปพบแพทย์ ภายใน 1 สัปดาห์ เพื่อตรวจหาสาเหตุริดสีดวงทวารมีอยู่ 2 ชนิด ได้แก่
1. ริดสีดวงภายนอก (external hemorrhoid) เกิดขึ้นตรงปากทวารหนัก จากที่หลอดเลือดใต้ผิวหนังเกิดการโป่งพอง ซึ่งมองเห็นจากภายนอกและสามารถคลำได้
2. ริดสีดวงภายใน (internal hemorrhoid) เกิดตรงบริเวณที่อยู่ลึกขึ้นไปในทวารหนัก จากที่หลอดเลือดบริเวณนั้นเกิดการโป่งพอง ซึ่งมักมองไม่เห็นจากภายนอกและคลำไม่ได้ จะตรวจพบเมื่อใช้กล้องส่องตรวจ หรือพบในระยะที่มีหัวริดสีดวงยื่นออกมานอกทวารหนัก
ริดสีดวงภายในแบ่งได้เป็น 4 ระยะ ได้แก่
ริดสีดวงทวาร อาจพบเป็นเพียงหัวเดียวหรือหลายหัวก็ได้ และอาจเป็นริดสีดวงทวารภายนอกร่วมกับริดสีดวงทวารภายในก็ได้
โรคนี้พบได้บ่อยในคนทั่วไป พบเป็นสาเหตุอันดับแรก ๆ ของอาการถ่ายอุจจาระเป็นเลือดสด และเมื่อยิ่งมีอายุมากขึ้นจะยิ่งพบได้มากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งพบได้บ่อยในคนอายุมากกว่า 50 ปี เนื่องจากเนื้อเยื่อบริเวณลำไส้ใหญ่ส่วนปลายเริ่มอ่อนแอและมีการยืดตัว
โดยทั่วไปจะไม่ค่อยมีอาการรุนแรงหรืออันตราย แต่อาจเป็น ๆ หาย ๆ เรื้อรัง น่ารำคาญ หรือทำให้วิตกกังวล โดยมากมักจะมีอาการเวลาท้องผูก หรือท้องเดินบ่อยครั้ง
โรคพยาธิปากขอเป็นโรคที่เกิดจากการติดเชื้อพยาธิปากขอ*ที่อยู่ตามพื้นดิน
โรคนี้พบได้ทุกภาคของประเทศ แต่จะพบในภาคใต้มากกว่าภาคอื่น ๆ มักพบในชาวไร่ ชาวนา ชาวสวน และเด็ก ๆ ที่เดินเท้าเปล่าบนพื้นดิน หรือในเด็กที่ชอบเล่นคลุกดิน
*วงจรชีวิตของพยาธิปากขอ
พยาธิปากขอ (Ancylostoma duodenale และ Necator americanus) มีขนาดยาวประมาณ 1 ซม. เกาะอาศัยอยู่บนผนังลำไส้ และดูดเลือดจากบริเวณนั้น ไข่พยาธิจะหลุดออกมากับอุจจาระ ซึ่งจะเจริญเติบโตบนพื้นดินที่ชื้นและมีความอุ่น พยาธิตัวอ่อนที่ฟักตัวบนดินจะไชเข้าทางผิวหนังของคนที่เดินผ่านไปมาหรือเด็กที่เล่นคลุกดิน เข้าไปในกระแสเลือด ไปยังหัวใจและปอด จากปอดพยาธิจะเคลื่อนตัวขึ้นมาที่หลอดลมจนถึงคอหอย แล้วจะถูกกลืนลงหลอดอาหารเข้าไปในกระเพาะและลำไส้เล็ก แล้วเจริญเป็นตัวแก่ต่อไปในลำไส้เล็ก นอกจากนี้ ถ้ากินอาหารหรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนพยาธิตัวอ่อนระยะติดต่อ พยาธิอาจไชผ่านเยื่อบุในปากและเข้ากระแสเลือดได้เช่นกัน
มะเร็ง* เป็นเนื้องอกชนิดร้ายที่กลายมาจากเนื้อเยื่อปกติของร่างกาย มีการเจริญเติบโตและแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว อยู่เหนือการควบคุมของร่างกาย และทำลายอวัยวะต่าง ๆ เกิดอาการเจ็บป่วยและภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงต่าง ๆ
เซลล์และเนื้อเยื่อแทบทุกส่วนของร่างกายอาจกลายเป็นมะเร็งได้ แต่ที่พบบ่อย ได้แก่ ตับ ปอด ปาก มดลูก เต้านม ลำไส้ใหญ่ ช่องปาก ผิวหนัง รังไข่ ต่อมลูกหมาก กระเพาะปัสสาวะ กระเพาะอาหาร เม็ดเลือดขาว ต่อมน้ำเหลือง ไทรอยด์
ส่วนใหญ่พบในคนอายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไป แต่ก็อาจพบในเด็ก และคนหนุ่มสาวได้
ในปัจจุบันมะเร็งเป็นสาเหตุการตายในอันดับแรก ๆ ของคนไทย
