1. ระบุอาการเบื้องต้น
  2. ตอบคำถาม
  3. ผลตรวจอาการ
  1. 1
  2. 2
  3. 3

มีอาการถ่ายเป็นน้ำ หรือถ่ายเหลวบ่อยครั้ง
สาเหตุที่พบบ่อย : อาหารเป็นพิษ ท้องเดินจากเชื้อไวรัสโรตา บิดชิเกลลา โรคติดเชื้อไวรัส
ถ้าถ่ายเป็นเลือด/ถ่ายดำ : ดูที่ อาการถ่ายเป็นเลือด/ถ่ายดำ

  • 1.

    เป็นนานเกิน 3 สัปดาห์ หรือเป็นๆ หายๆ บ่อย?

  • 2.

    มีภาวะขาดน้ำรุนแรง (มีอาการตาโบ๋ หนังเหี่ยว (หยิบตั้งอยู่นาน) ปากแห้ง กระหายน้ำ ปัสสาวะออกน้อย ในทารกมีอาการกระหม่อมบุ๋มร่วมด้วย) หรือ ช็อก (มีอาการกระสับกระส่าย เหงื่อออก ตัวซีด ตัวเย็น ลุกนั่งหน้ามืด ความดันต่ำ ชีพจรเบาและเร็ว)?

  • 3.

    หลังกินปลาปักเป้า/ แมงดาถ้วย/ คางคก/ เห็ดป่า/ เนื้อหมูดิบ/ อาหารที่บรรจุภาชนะที่ปิดมิดชิด/ ยาฆ่าแมลง มีอาการหนังตาตก เห็นภาพซ้อน เจ็บปวดตามกล้ามเนื้อมาก กล้ามเนื้ออ่อนแรง น้ำลายฟูมปาก พูดจาอ้อแอ้ หรือ ชาปากและลิ้น?

  • 4.

    ถ่ายเป็นมูก หรือมูกปนเลือด?

  • 5.

    ถ่ายเป็นน้ำหรือถ่ายเหลว อุจจาระมันเป็นฟองลอยน้ำและมีกลิ่นเหม็นจัด?

  • 6.

    ปวดบิดท้องเป็นพักๆ อาเจียน ถ่ายรุนแรง หรือ เป็นพร้อมกันหลายคน?

  • 7.

    มีไข้?

  • 8.

    มีไข้เกิน 7 วัน?

  • 9.

    กดเจ็บตรงท้องน้อยข้างขวา?

  • 10.

    เจ็บปวดตามกล้ามเนื้อมาก หลังกินแหนมหรือลาบหมู?

  • 11.

    ปวดบิดท้องเป็นพักๆ หรือ อาเจียน?

อาการของคุณข้างต้นอาจเป็นสัญญาณของ อาหารเป็นพิษจากเชื้อโรค, บิดชิเกลลาระยะแรก, ท้องเดินจากไวรัสโรตา เป็นต้น
ข้อปฏิบัติเบื้องต้น
  • กินอาหารย่อยง่าย รสไม่จัด ไม่มันจัด หลีกเลี่ยงอาหารที่มีกากใย
  • ทารกให้ดื่มนมมารดาตามปกติ ถ้าดื่มนมผง ในระยะ 2-4 ชั่วโมงแรกให้ผสมนมเจือจางลงเท่าตัว
  • ดื่มสารละลายน้ำตาลเกลือแร่
  • ถ้ามีไข้ ให้ใช้ยาลดไข้-พาราเซตามอล เพื่อบรรเทาอาการ (ดูวิธีใช้ยาด้านล่าง)
 ควรไปพบแพทย์ ถ้ามีลักษณะข้อใดข้อหนึ่งดังต่อไปนี้
  • อาการไม่ดีขึ้นใน 24 ชั่วโมง
  • มีอาการถ่ายรุนแรง อาเจียนมาก ปวดท้องรุนแรง ดื่มสารละลายน้ำตาลเกลือแร่ไม่ได้ ถ่ายเป็นมูก/มูกปนเลือด หรืออุจจาระมีกลิ่นเหม็นจัด
  • มีภาวะขาดน้ำรุนแรง (ปากคอแห้ง ใจหวิวใจสั่น อ่อนเพลีย หน้ามืด เป็นลม)
  • มีไข้เกิน 4 วัน กล้ามเนื้อแขนขาอ่อนแรง ปวดกล้ามเนื้อมาก น้ำหนักลดฮวบ หรือมีประวัติสัมผัสผู้ป่วยอหิวาต์หรือโควิด-19
  • มีความวิตกกังวล
วิธีการใช้ยา เพื่อความปลอดภัย ควรขอคำแนะนำวิธีและขนาดยาที่ใช้ ผลข้างเคียงของยา และข้อควรระวังในการใช้ยา จากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาเสมอ โดยเฉพาะการใช้ยาในเด็ก สตรีที่ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร ผู้สูงอายุ และผู้มีโรคประจำตัวหรือมีการใช้ยาบางชนิดที่แพทย์สั่งใช้อยู่เป็นประจำ
หมายเหตุ
ผลตรวจอาการเบื้องต้นดังกล่าว เป็นเพียงอาการ ภาวะ หรือโรคที่พบได้บ่อยเท่านั้น เพื่อการวินิจฉัยที่แม่นยำ และได้รับการรักษาที่ถูกต้อง ควรเข้ารับการตรวจอาการโดยตรงอีกครั้งจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ณ สถานพยาบาล ที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน
อาหารเป็นพิษจากเชื้อโรค
เชื้อโรคหลายชนิดสามารถปล่อยพิษ (toxin) ออกมาปนเปื้อนอยู่ในอาหาร เมื่อผู้ป่วยกินพิษเข้าไปก็ทำให้เกิดอาการได้ บางชนิดจะปล่อยพิษหลังจากเชื้อโรคที่ปนเปื้อนอาหารเข้าไปแบ่งตัวเจริญเติบโตในทางเดินอาหารแล้วผลิตพิษออกมาทำให้เกิดอาการ
บิดชิเกลลา
บิดชิเกลลา (บิดไม่มีตัว) พบในคนทุกวัย ส่วนใหญ่พบในเด็กอายุ 1-5 ปี มักพบในถิ่นที่การสุขาภิบาลยังไม่ดี หรืออยู่กันอย่างแออัด
 
การติดเชื้อพบได้บ่อยในสถานรับเลี้ยงเด็ก สถานพักฟื้นของผู้สูงอายุ หรือผู้ป่วยทางจิตเวช
 
บางครั้งอาจเกิดการระบาดตามหมู่บ้าน โรงเรียน โรงงาน ค่ายทหาร และมักพบมากในช่วงฤดูร้อนต่อฤดูฝน
 
ผู้ติดเชื้อบางรายอาจไม่มีอาการแสดง แต่เป็นพาหะแพร่เชื้อให้ผู้อื่น ส่วนใหญ่เชื้อจะอยู่ในพาหะเพียงช่วงสั้น ๆ มักถูกขับออกหมดภายใน 4 เดือน (แต่บางราย เชื้ออาจอยู่นานถึงหลายปีก็ได้)
 
ส่วนผู้ป่วยที่แสดงอาการ ส่วนใหญ่อาการมักไม่รุนแรงและหายได้เองโดยไม่มีภาวะแทรกซ้อนใด ๆ ส่วนน้อยอาจเป็นรุนแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเด็กเล็กและผู้สูงอายุ อาจทำให้เกิดภาวะขาดน้ำรุนแรงถึงเสียชีวิตได้ 
ท้องเดินจากไวรัส

โรคท้องเดิน หรืออุจจาระร่วงเฉียบพลันที่มีสาเหตุจากการติดเชื้อไวรัส เป็นสิ่งที่พบได้บ่อยในคนทุกวัย มักพบในเด็กเล็ก ส่วนมากจะมีอาการไม่รุนแรงและหายได้เอง มักพบติดต่อกันได้ง่าย บางครั้งอาจมีการระบาดในสถานรับเลี้ยงเด็กหรือผู้สูงอายุ โรงเรียน เป็นต้น